Programmeerles voor groep 5 en 6
Vorig jaar was ik gevraagd om programmeerles te geven aan groep 3 en 4 kinderen. Dit jaar heeft school gevraagd of ik een vervolg les kon geven aan groepen 5 en 6. In deze blog post vertel ik graag over de lessen die ik samengesteld heb en de lessen die ik geleerd heb. Vergelijkbaar met vorig jaar begon ik bij nul. Ik had twee belangrijke vragen die ik eerst opgelost moest hebben:
-
Wat is er beschikbaar aan lesmateriaal voor kinderen in deze leeftijd?
-
Wat zouden mijn leerdoelen moeten zijn voor de kinderen?
In het beantwoorden van de tweede vraag was ik al een beetje geholpen door school, ik begon namelijk al een idee te krijgen van wat ze volgend jaar zouden vragen en ik ging er vanuit dat ze graag zouden willen dat ik volgend jaar weer een vervolg les zou geven.
Ondertussen was ik al een grote fan geworden van de Scratch programmeertaal. Dit samen bracht me op de volgende drie leerdoelen:
-
Verder bouwen op de doelen van vorig jaar. Fouten maken is goed! De beste manier om te leren is door dingen te doen en te leren van je fouten. Het opbreken van grote problemen in deelproblemen. En natuurlik plezier hebben met programmeren.
-
Ontdekken van Scratch. Scratch is een omgeving waar je eenvoudig programmeer blokken bij elkaar sleept en aan elkaar klikt.
-
Een basis leggen om volgend jaar verder te gaan met Scratch. Vorig jaar hebben we gewerkt aan de basis van programmeren. Om een stap verder te gaan met programmeren moeten de kinderen eerst beter bekend zijn met de programmeer taal.
Als basis voor de lessen wilde ik Scratch Coding Cards gebruiken die ik gevonden had op de Scratch website voor leraren. De cards bevatten een set instructies om een simpel programma te maken. I vond met name het “Catch game” op pagina 177 erg interessant omdat het alleen gebruik maakt van de basis programmeer blokken en eenvoudig uit te breiden is.
Helaas waren deze cards alleen beschikbaar in het engels en gezien mijn groep kinderen bestond uit (vrijwel) alleen Nederlands sprekende kinderen moest ik deze cards eerst vertalen. Gelukkig vond ik ook een PowerPoint versie van de cards op de Scratch website en kon ik beginnen met vertalen. Dit bleek geen eenvoudige klus te zijn. Een technische tekst vertalen voor een doelgroep van kinderen in de leeftijd 8 en 9 was best pittig, maar daar vertel ik graag later meer over (in een toekomstige blog). Hier is de link naar de Scratch Coding Cards in het Nederlands.
Les een | Beginnen met Scratch
Het grootste deel van de eerste les was besteed aan het aanmaken van een account voor de kinderen in de Scratch omgeving. Het selecteren van een gebruikersnaam en wachtwoord was een flinke uitdaging. Dit werd natuurlijk verergerd doordat ik een sterk privacy en security gevoelig persoon ben. Ik wilde de kinderen behoeden voor fouten zoals het maken van gebruikersnamen met hun volledige naam erin of het gebruiken van hele simpele wachtwoorden. Uiteindelijk is het gelukt doordat ik hun gebruikersnamen voor ze heb opgeschreven samen met een hint over hun wachtwoord.
Het laatste deel van de les heb ik gebruikt om de kinderen zoveel mogelijk blokjes in Scratch te laten gebruiken en ze te laten kijken wat het deed. Dit was een duidelijke stap in de richting van het leerdoel plezier hebben. Totdat de kinderen ook de geluid blokjes gevonden hadden…
Les twee en drie | Vang de appel
De volgende twee lessen en voor sommige ook een derde was besteed aan het volgen van de instructies op de cards en daarmee het maken van het spel. Ik was verbaasd hoe moeilijk dit was voor de kinderen. De aandacht erbij krijgen en instructies stap voor stap volgen bleek veel lastiger als ik dacht. De instructies presenteren als een recept leek voor veel kinderen te helpen. Daar hadden meeste duidelijk wat ervaring mee en zorgde ervoor dat ze wat minder koudwatervrees hadden en bereid waren om aan de eerste stap te beginnen zonder veel zorgen te maken over de tweede en opvolgende stappen.
De volgende grote uitdaging was dat meeste kinderen dichtklapten bij het zien van de eerste instructie en de Scratch omgeving. Ondanks dat de instructies precies vertelden wat de kinderen moesten doen waren ze toch terughoudend om iets te proberen. Met veel aanmoediging en stimuleren dat iets proberen beter is als niets te doen kwamen meeste uiteindelijk toch in beweging. Dit deed me wel denken aan mijn mantra van vorig jaar: “Wat heb je geprobeerd?” en “Wat kan je daarvan leren?”.
Na twee lessen waren meeste kinderen in staat om hun spel te bouwen en daarna er ook mee te spelen. Dit was dus duidelijk een goeie oefening in de leerdoelen van vorig jaar om problemen op te breken, leren van fouten en vooral ook om plezier te hebben.
Ondertussen hadden ze wat kennis van Scratch dus het was tijd voor de volgende uitdaging.
Les vier en vijf | De bonus appel
Een van de uitdagingen als onderdeel van de cards was het toevoegen van de bonus appel die extra punten oplevert. Dit was een prachtige springplank voor een heel scala aan uitbreidingen. Bijvoorbeeld de giftige appel, die punten aftrekt. Of kleur veranderende appels. Of alles wat de kinderen konden bedenken. Bijvoorbeeld hele grote appels, kleine appels, heel veel appels, verdwijnende appels, kleine monsters in plaats van appels, een andere mand, etc. Het was fantastisch om te zien wat de kinderen allemaal konden bedenken. Gedurende deze twee lessen moesten de kinderen iets creatiefs bedenken (wat ze erg leuk vonden) en dit daarna maken in Scratch (wat erg lastig was). Het was mijn uitdaging om ervoor te zorgen dat ze dingen bedachten die wel te maken waren in Scratch.
Fun
Gedurende de afgelopen vijf weken hebben de kinderen heel hard gewerkt aan hun spel in Scratch en hebben daar heel veel plezier in gehad. De cards waren een ideale manier om Scratch te introduceren aan de kinderen in hun eigen tempo. Dit vereiste wel wat flexibiliteit van mij als leraar. Om de kinderen die wat minder snel gingen te kunnen helpen kon ik een zesde les toevoegen. Voor kinderen die voorop liepen heb ik een appel etende spook opdracht als extra uitdaging geïntroduceerd.
Volgend jaar wil ik zeker verder gaan op deze ingeslagen koers. Mijn doel zal dan zijn om weer een spel te maken in Scratch, alleen dan zonder de cards.
Afsluitend zou ik nog aan alle ouders de oproep willen doen om kun kinderen meer koekjes te laten bakken! En mochten die koekjes per ongeluk verkoold uit de oven komen, niet getreurd, eet een koekje met de kinderen uit de trommel en probeer het opnieuw!
Hugo Witsel - Principal Architect at Ximedes
